G-index: Chỉ Số Đánh Giá Ảnh Hưởng Khoa Học Của Nhà Nghiên Cứu

Phương pháp tính chỉ số G-index

Để tính g-index, trước tiên, cần sắp xếp các công trình nghiên cứu của một nhà khoa học theo thứ tự giảm dần về số lần trích dẫn. Sau đó, xác định số g lớn nhất sao cho g công trình đầu tiên có tổng số lần trích dẫn lớn hơn hoặc bằng g². Ví dụ, xét một nhà khoa học có 10 công trình nghiên cứu, được sắp xếp theo thứ tự giảm dần số lần trích dẫn như hình dưới. Chỉ số g-index của nhà khoa học này là 7, vì 7 công trình có số lần trích dẫn cao nhất có tổng số lần trích dẫn lớn hơn hoặc bằng 7² (tức 49).

Ưu điểm và hạn chế của G-index

G-index được xem là một bước tiến so với h-index, với những ưu điểm nổi bật sau:

• Phản ánh sự khác biệt về phân bố trích dẫn: G-index giúp phân biệt các nhà khoa học có cùng chỉ số h-index nhưng có sự khác biệt về phân bố trích dẫn. Ví dụ, hai nhà khoa học, A và B, đều có h-index là 10. Tuy nhiên, nhà khoa học A có 10 công trình, mỗi công trình được trích dẫn 10 lần, trong khi nhà khoa học B có một công trình được trích dẫn 100 lần và 9 công trình còn lại được trích dẫn ít hơn 10 lần. Trong trường hợp này, g-index của A là 10, còn của B là 19. Điều này cho thấy công trình của B có tác động lớn hơn so với A.
• Khuyến khích chất lượng hơn số lượng: G-index khuyến khích các nhà khoa học tập trung vào chất lượng công trình thay vì chỉ chạy theo số lượng. Để tăng g-index, không chỉ cần tăng số lượng công trình mà còn phải tăng số lần trích dẫn của từng công trình. Nhờ đó, g-index có thể giúp giảm thiểu tình trạng xuất bản tràn lan các công trình kém chất lượng chỉ để đạt được h-index cao.

Bên cạnh những ưu điểm, g-index vẫn tồn tại một số nhược điểm và chưa được sử dụng rộng rãi như h-index:

• Ảnh hưởng bởi yếu tố khách quan: G-index vẫn chịu ảnh hưởng bởi các yếu tố ngoài kiến thức khoa học, ví dụ như lĩnh vực nghiên cứu, ngôn ngữ xuất bản và thời gian xuất bản. Các lĩnh vực nghiên cứu khác nhau có mức độ cạnh tranh và quy mô khác nhau, điều này gây khó khăn cho việc so sánh g-index giữa các nhà khoa học thuộc các lĩnh vực khác nhau. Tương tự, các công trình được xuất bản bằng tiếng Anh thường có nhiều cơ hội được trích dẫn hơn so với các công trình bằng ngôn ngữ khác. Ngoài ra, các công trình cũ thường có số lần trích dẫn nhiều hơn các công trình mới, do đó g-index có thể thiên vị các nhà khoa học có thâm niên lâu năm hơn là các nhà khoa học trẻ.
• Không phản ánh tầm quan trọng của từng công trình: G-index không thể hiện được tầm quan trọng và đóng góp của từng công trình nghiên cứu riêng lẻ. Một công trình có thể có ảnh hưởng lớn đến sự phát triển của một lĩnh vực hoặc giải quyết một vấn đề quan trọng, nhưng nếu không được trích dẫn nhiều, g-index của tác giả vẫn không cao. Ngược lại, một công trình chỉ là bài tổng quan hoặc đánh giá, nhưng nếu được trích dẫn nhiều, g-index của tác giả sẽ cao. Do đó, g-index không thể thay thế cho việc đọc và đánh giá chất lượng của từng công trình nghiên cứu.

Để tra cứu chỉ số g-index của một tác giả, người dùng có thể sử dụng phần mềm Publish or Perish, một công cụ phân tích trích dẫn miễn phí.